Fréttir

15. okt 2021

Ætla SA og Bláfugl að sniðganga kjarasamninga og dóma?

Nýverið féll dómur í Félagsdómi þar sem uppsagnir Bláfugls á öllum flugmönnum sem voru félagsmenn í FÍA voru dæmdar ólöglegar. Þess ber að geta að rétt áður en til uppsagnanna kom hafði félagið ráðið til sín samsvarandi fjölda gerviverktaka í gegnum erlenda starfsmannaleigu á helmingi lægri launum.

FÍA skorar á Bláfugl og Samtök atvinnulífsins að standa við gildandi kjarasamning og niðurstöðu Félagsdóms.

Í dóminum kom skýrt fram að þegar kjarasamningur rennur út gilda ákvæði hans þar til samið er að nýju en kjarasamningsviðræður voru einmitt í miðjum gangi þegar félagið greip til uppsagna. Samkvæmt ákvæði kjarasamnings eiga félagsmenn í FÍA forgang að 11 stöðugildum flugmanna félagsins. Þetta ákvæði var staðfest af Félagsdómi.

Þrátt fyrir niðurstöðu Félagsdóms og gildandi kjarasamning virðast Samtök atvinnulífsins og Bláfugl líta svo á að þau þurfi ekki að fara eftir umræddum dómi og kjarasamningi.

Það hlýtur að vera krafa okkar í því réttarríki sem við búum í að íslensk fyrirtæki virði gildandi kjarasamninga og niðurstöður dómstóla. Það er með öllu óásættanlegt að svona viðhorf og framganga fái að viðgangast í okkar samfélagi. Hér er að eiga sér stað alvarleg atlaga að stjórnarskrárvörðum rétti stéttarfélaga og réttindum íslensks launafólks sem vinnur samkvæmt kjarasamningi.

Samhliða þessu er skorað á viðeigandi eftirlitsaðila, yfirvöld og ráðherra að láta sig málið varða og tryggja að Bláfugl og Samtök atvinnulífsins fylgi íslenskum lögum og fari eftir niðurstöðum dómstóla.

FÍA kallar eftir breiðri samstöðu stéttarfélaga landsins gegn alvarlegri aðför Samtaka atvinnulífsins að íslenskum vinnumarkaði.

SABláfugl.png

Lesa meira
04. okt 2021

Mikilvægur sigur FÍA gegn Bláfugli og SA

Sonja Bjarnadóttir Backman, lögfræðingur FÍA, skrifaði áhugaverða grein á Vísi um mikilvægan sigur í baráttu gegn gerviverktöku flugmanna og nýfallin dóm í máli FÍA gegn SA og Bláfugli.

Greinina má lesa í heild sinni hér að neðan:

Mikilvægur sigur FÍA gegn Bláfugli og SA

Mikilvægur sigur vannst í baráttu Félags íslenskra atvinnuflugmanna (FÍA) gegn gerviverktöku flugmanna þegar Félagsdómur kvað upp dóm í máli FÍA gegn Samtökum atvinnulífsins og Bláfugli þann 16. september sl. Niðurstaða dómsins var sú að uppsagnir Bláfugls á félagsmönnum FÍA voru dæmdar ólögmætar. Dómurinn er fordæmisgefandi bæði fyrir flugmenn og alla launþega landsins sem vinna eftir kjarasamningum og er mikilvægur sigur í baráttu stéttarfélaga, eftirlitsaðila og stjórnvalda gegn bæði gerviverktöku og félagslegum undirboðum. Aðgerðir Bláfugls fólu í sér alvarlega atlögu að stjórnarskrárvörðum tilverurétti stéttarfélaga. Þá hefur dómurinn vakið athygli víða út fyrir landsteinana en mörg lönd í Evrópu eiga í sömu baráttu við gerviverktöku flugmanna og félagsleg undirboð flugfélaga.

Forsaga málsins er sú að í desember 2020 sagði Bláfugl upp öllum flugmönnum sem störfuðu eftir kjarasamningi félagsins við FÍA, ellefu talsins, en þegar til uppsagnanna kom var félagið í miðjum kjarasamningsviðræðum um nýjan kjarasamning. Rétt áður en til uppsagna kom hafði félagið ráðið tíu nýja flugmenn til starfa, að sögn sem sjálfstætt starfandi verktaka, í gegnum erlenda starfsmannaleigu, á helmingi lægri launum en kjarasamningur kveður á um. Taka skal fram að Bláfugl er íslenskur lögaðili og starfar á grundvelli íslensks flugrekstrarleyfis. Taldi FÍA ljóst að umræddar uppsagnir á meðan kjarasamningsviðræður voru í lögmæltu ferli hafi sýnt viðleitni Bláfugls til að komast hjá því að gera nýjan kjarasamning við stefnanda en slíkt fer gegn lögum um stéttarfélög og vinnudeilur.

Félagsdómur féllst á rök FÍA fyrir ólögmæti uppsagnanna og taldi ljóst að þær hafi verið liður í því að hafa áhrif á kjaradeilu milli aðila málsins sem unnið var að því að leysa með formlegum hætti.

Kjarasamningar halda gildi þar til samið er á ný

Það hlýtur að teljast afar varhugavert að Samtök atvinnulífsins, hagsmunasamtök íslenskra atvinnurekenda og forsvarar stærstu fyrirtækja landsins, líti svo á að þegar kjarasamningar renni út þurfi ekki að starfa eftir þeim. Niðurstaða Félagsdóms var mjög skýr varðandi þetta og tók fram að í íslenskum vinnumarkaðsrétti hafi verið gengið út frá því að sú regla gildi að þegar kjarasamningur rennur út eða honum er sagt upp gildi ákvæði um réttindi og skyldu samningsaðila í meginatriðum áfram þar til samningar nást á nýjan leik.

Lagði dómurinn þannig einnig til grundvallar að forgangsréttarákvæði kjarasamningsins haldi gildi sínu þar til nýr kjarasamningur hefur verið gerður. Í kjarasamningi deiluaðila er skýrt kveðið á um forgang félagsmanna FÍA að umræddum störfum Bláfugls fram yfir rétt „sjálfstætt starfandi verktaka“ til starfanna. Niðurstaða Félagsdóms er þannig samhljóma dómi Landsréttar frá því í vor um gildi kjarasamninga og forgangsréttarákvæðis flugmanna til vinnu en sá úrskurður varðaði lögbannskröfu Bláfugls á lögmætar verkfallsaðgerðir FÍA sem var hafnað frá sýslumanni upp í Landsrétt.

Íslensk fyrirtæki eiga að fara eftir lögum íslensks vinnumarkaðar

Það hlýtur að vera krafa okkar allra að íslensk fyrirtæki fari að lögum og reglum íslensks vinnumarkaðar og virði gildandi kjarasamninga. Bláfugl hefur gefið út að það muni eingöngu ráða til sín „sjálfstætt starfandi verktaka“ í gegnum erlenda starfsmannaleigu og brjóta þannig gegn ákvæðum kjarasamnings sem kveða á um forgang félagsmanna FÍA til starfa hjá félaginu. Ef íslensk fyrirtæki komast upp með háttsemi sem þessa er spurning hvaða stétt verður næst. Nú þegar dómur liggur fyrir hlýtur það að vera í höndum framkvæmdavalds að sjá til þess að farið verði eftir honum og taka fast á málum ef félagið og samtökin ætla ekki að fylgja niðurstöðu dóms. Við hljótum að gera þá kröfu í því réttarríki sem við lifum í að hér sé lögum og reglum fylgt.

Sjálfstætt starfandi flugmenn eru gerviverktakar

Þá skal bent á að flugmaður getur í eðli sínu ekki starfað sem verktaki þar sem starfsumhverfi og skyldur hans uppfylla ekki skilyrði verktöku sem sett hafa verið fram í lögum og dómaframkvæmd. Verktakarnir sinna störfum á flugvélum við hlið flugmanna sem eru í ráðningarsambandi á grundvelli kjarasamnings aðila. Þeir fá báðir greidd reglubundin og föst laun, eru skuldbundnir til þess að inna vinnuna sjálfir af hendi og eftir sama vaktafyrirkomulagi, þeir lúta boðvaldi Bláfugls um það hvenær þeir eiga að mæta til vinnu, hvert þeir eigi að fljúga og klæðast eins einkennisbúningi sem þeir fá úthlutað frá vinnuveitanda. Verktakaflugmenn mæta augljóslega ekki með eigin tæki, tól og vinnuaðstöðu og geta ekki unnið verkið þegar þeim hentar.

Enginn munur er því á störfum flugmanna sem starfa sem verktakar eða samkvæmt kjarasamningi annar en sá að verktakarnir njóta lægri kjara og ekki þeirra réttinda sem áunnist hafa með gerð kjarasamninga, s.s. veikinda- og orlofsréttar. Slíkir gerviverktakar eru í eðli sínu þannig í launþegasambandi en ekki verktakasambandi og eiga að fá laun samkvæmt íslenskum kjarasamningum.

Lesa meira
21. sep 2021

Nýtt fréttabréf komið út

Nýtt fréttabréf er nú komið út þar sem farið er yfir helstu mál á dagskrá.

Meðal efnis má nefna:

  • Staða flugmanna Landhelgisgæslunnar, sem hafa verið án samnings í nærri því tvö ár.
  • Sigur gegn SA og Bláfugli fyrir Félagsdómi
  • Reykjavík Flight Safety Symposium - haldið nú á föstudaginn!
  • Öryggispistill eftir Ingvar Tryggvason
  • Nýr bústaður í Húsafelli
  • EFÍA: Erlendar sérhæfðar fjárfestingar
Lesa meira
10. maí 2021

Landsréttur staðfestir lögmæti aðgerða FÍA

Verkfallsaðgerðir Félags íslenskra atvinnuflugmanna (FÍA) gegn Bláfugli ehf., sem hófust í febrúar 2021, voru úrskurðaðar lögmætar af Landsrétti nú fyrir helgi. Upphaflega hafði Bláfugl óskað eftir lögbanni á verkfallsaðgerðir FÍA en sýslumaður hafnaði því. Bláfugl skaut málinu til héraðsdóm sem staðfesti ákvörðun sýslumanns. Enn áfrýjaði Bláfugl málinu og staðfesti Landsréttur að ekki yrði lagt lögbann á lögmætar aðgerðir stéttarfélagsins.

Dómur Landsréttar staðfesti jafnframt enn og aftur þá meginreglu í íslenskum vinnumarkaðsrétti að þegar kjarasamningur rennur út eða honum er sagt upp fari réttindi og skyldur samningsaðila í meginatriðum áfram eftir eldri samningi meðan enn er ósamið og verkfall er ekki skollið á. Því hafi forgangsréttarákvæði félagsmanna FÍA ekki fallið úr gildi í lögskiptum þeirra við Bláfugl, en eins og flugmenn þekkja þá réði Bláfugl til sín 10 flugmenn sem gerviverktaka í byrjun nóvember og ráku samsvarandi fjölda félagsmanna FÍA í kjölfarið.

Að sama skapi gildir að löglegt verkfall, sem boðað er af stéttarfélagi, bindur alla launþega í viðkomandi starfsgrein og jafnframt þá sem standa utan stéttarfélagsins. Með öðrum orðum voru þeir flugmenn sem flugu fyrir Bláfugl í verkfallinu verkfallsbrjótar og aðgerðir FÍA til að verja verkfallið voru fullkomlega löglegar.

Þá taldi Landsréttur að Bláfugl yrði að bera hallan af því að upplýsa ekki um ráðningar- og starfskjör þeirra flugmanna sem hann kveður starfa í sína þágu sem „sjálfstætt starfandi verktakar“. Veitir það enn og aftur augljósar vísbendingar um að Bláfugl stundar gerviverktöku sem þeir reyna að halda fyrir utan dagsins ljós.

Landsréttur staðfesti úrskurði sýslumanns og síðar héraðsdóms og dæmdi Bláfugli ehf. jafnframt að greiða FÍA 440.000 krónur í kærumálskostnað. 

Þess má einnig geta að aðalmeðferð í Félagsdómsmáli er varðar lögmæti uppsagna fór fram í apríl og er úrskurðar að vænta innan skamms.

Lesa meira